فاطمه صادقی – رئیس گروه عوامل شیمیایی و سموم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ، به بهانه روز صنعت و معدن گفت: ایمنی و بهداشت در معادن از مؤلفه هایی است که ارتباط تنگاتنگی با اقتصاد معادن، مسائل انسانی، اجتماعی و حتی محیط زیستی دارد. وجود معادن مختلف و حجم وسیع فعالیت های معدنی در کشور طبیعتا حوادث حین کار متعددی را برای کارکنان آن به دنبال داشته است و نتایج آخرین آمارگیری در سال 1395 نشان می دهد که در این سال تعداد 4 هزار و 913 معدن در حال بهره برداری در کشور وجود داشته است که طبق آخرین اظهارات وزارت صنعت و معدن، این تعداد در حال حاضر به 3300 معدن فعال با 49هزار و 299 شاغل رسیده است.
🔸 آسیب های شرایط نامناسب کاری در معدن
وی خطرات و شرایط نامناسب کاری که معدن کاران با آن مواجهند را به پنج گروه خطرات فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، ارگونومی و روانشناختی طبقه بندی کرد و افزود: آسیب های فیزیکی دامنه وسیعی از مشکلات جزئی تا مرگ را در پی دارند. علت های معمولی آسیب های کشنده شامل ریزش صخره، حریق، انفجار، تصادفات، سقوط از ارتفاع و… است و علل غیر معمول شناخته شده صدمات کشنده نیز شامل جاری شدن سیل ناشی از کارهای زیرزمینی، هوای دم کرده و محبوس شدگی ناشی از مسدود شدن غارها است.
🔸 افت شنوایی؛ عارضه معمولِ کار در معدن
وی افزود: صدا، گرما و رطوبت، ارتعاش پرتوها و تاریکی از عوامل مشکل زای دیگر در معادن هستند. کنترل صدا در معدن امروز امری دشوار بوده و مشکل افت شنوایی ناشی از صدا در معدن امری معمول برای کارگران معدن است. همچنین گرما و رطوبت در مناطق گرمسیر و معادن زیرزمینی عمیق از دیگر مشکلات شایع است.
پرتوهای رادون و افزایش ریسک سرطان
صادقی مواجهه با پرتوهای رادون در معادن زیرزمینی را مسبب افزایش ریسک سرطان ریه معرفی کرد و افزود: امروزه معمولاً با استفاده از تهویه، معادن کنترل می شوند. مواجهه با ذرات حاصل از سوخت موتورهای دیزلی در معادن زیرزمینی به علت کاربرد تجهیزات حفاری و حمل و نقل سیار اتفاق می افتد. مطالعات آماری نشان می دهد که این ذرات ریزگرد، خطر ابتلا به سرطان ریه را بالا می برند. علاوه بر آن گاز رادون خارج شده از سطح سنگ های معدنی برای ریه ها به شدت خطرناک است، البته پیگیری های کنترلی شامل استفاده از سوخت دیزلی با غلظت پایین گوگرد، تعمیر و نگهداری موتورها و تهویه از عوامل کمک کننده به کاهش این آسیب هستند.
🔸 خطر آب مروارید و آسم شغلی
رئیس گروه عوامل شیمیایی و سموم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، مواجهه با تشعشعات ماورای بنفش خورشیدی در عملیات معدن کاری سطحی را نیز خالی از مشکل ندانست و ادامه داد: مواجهه با تشعشعات مادون قرمز در فرآیندهای ریخته گری منجر به تنش گرمایی و آب مروارید می شود. در بعضی از معادن سنگ، مرگ و میر ناشی از سرطان به مقدار قابل ملاحظه ای دیده می شود که می تواند ناشی از دریافت اکتیویته بیش از حد توسط کارگران بوده باشد.
وی افزود: بر اساس گزارشات، مواجهه با مواد فرّار ناشی از قطران زغال سنگ در ریخته گری آلومینیوم باعث افزایش ریسک سرطان ریه و مثانه شده است و آسم شغلی نیز یکی از مشکلات معدن کاران است. انفجار گرد و غبار زغال سنگ و گاز متان در معادن زیرزمینی هنوز به عنوان یک مشکل جدی که نیاز به پایش و مدیریت جامعه دارد، باقی مانده است. همچنین در برخی از عملیات معدن کاری طلا، هنوز از جیوه برای جداسازی طلا استفاده می شود که مسمومیت ناشی از تنفس بخارات جیوه نیز تهدیدی برای سلامتی کارگران معدن است.
🔸 بزرگ ترین گروه بیماری های شغلی در معدن کاران
صادقی بروز مشکلات ارگونومی را از دیگر مشکلات کارگران معدن دانست و اظهار کرد: اگرچه معدنکاری به طور فزاینده ای مکانیزه شده، ولی هنوز حجم قابل توجهی از حمل و نقل به روش دستی انجام می شود. اختلالات ترومای تجمعی هنوز به عنوان بزرگترین گروه بیماری های شغلی در معدن کاران مشاهده می شود که در اغلب موارد منجر به ناتوانی طولانی مدت می شوند. در معادن زیرزمینی کار در ناحیه بالای سر برای تقویت سقف تونل می تواند باعث ایجاد اختلالات شانه شود.
وی ادامه داد: در اغلب معادن خصوصا در معادن زغال سنگ، اغلب ارتفاع سقف محل کار آنقدر کم است که کارگر قادر نیست به طور ایستاده کار کند، لذا مجبور است به طور خمیده و یا روی زانوی خود و گه گاه به طور درازکش کار کند که این شرایط غیر طبیعی و یکنواخت کار باعث وارد شدن فشار زیادی به زانوها و بازوها میشود.